اصول کلی
طي حدود سي و پنج سال حكومت رژيم استبدادي ژنرال فرانكو بر اين كشور، تابع تمام اصول حكومت هاي ديكتاتوري حاكم بوده و اين امر، در اقتصاد اين كشور نيز تاثير گذار بوده است؛ ولي با مرگ فرانكو و تدوين قانون اساسي جديد، احزاب بر اساس راي مردم، زمام امور را در دست گرفتند. دل مشغولي اصلي دولتهاي مختلف اسپانيا تنظيم اوضاع اقتصادي اسپانياي جديد بوده است؛ به گونه اي كه آماده ورود به بازار مشترك اروپا شود دولت سوسياليست اسپانيا براي رسيدن به اين مقصود سياستي مبتني بر حمايت از فعاليت هاي خصوصي در پيش گرفته و تلاش كرده اقتصاد كشور را در جهت رسيدن به سطحي از توسعه اقتصادي هدايت كند كه با موقعيت اين كشور در مجموعه كشورهاي اروپاي غربي، هم طراز باشد. اقتصاد اسپانيا از قديم، مبتني بر كشاورزي بوده و هم اكنون نيز اين كشور، يكي از بزرگترين توليد كنندگان محصولات كشاورزي در اروپاي غربي است. از اواسط دهه ۱۹۵۰، علاوه بر كشاورزي رشد صنعتي آن نيز افزايش يافته است. از سال ۱۹۶۴ يك سري برنامه هاي گسترده اقتصادي در اين كشور، آغاز شده كه به رشد اقتصادي كشور كمك كرده است؛ ولي در اواخر دهه ۱۹۷۰، با افزايش قيمت نفت و افزايش واردات كشور ، كاهش رشد و ركود اقتصادي رخ داد. پس از پايان ركود اقتصادي، دولت، توجه خود را بر رشد و گسترش صنعت نساجي، صنايع معدني، كشتي سازي و فولاد متمركز كرد. بيشترين درآمد اسپانيا از صنعت گردشگري آن حاصل مي شود. بر اساس گزارش بانك جهاني، توليد ناخالص داخلي اسپانيا در سال ۲۰۰۷، ۱۴۰۲ ميليارد دلار بوده است و از اين نظر، رتبه يازدهم جهان را دارد. در همان سال، ايران با ۷۷۶ ميليارد دلار، رتبه ۱۷ را داشته است و متوسط درآمد سرانه هر اسپانيائي ۳۳/۴۷۱ دلار (سال ۲۰۰۷) گزارش شده است.اسپانيا در سال ۱۹۵۸ به صندوق بين المللي پول، در سال ۱۹۵۹ به سازمان همكاري اقتصادي براي توسعه و در سال ۱۹۶۳ به موافقت نامه عمومي تعرفه و تجارت پيوست. اين كشور در سال ۱۹۷۰ به صورت عضو ناظر در جامعه اقتصادي اروپا پذيرفته شد. در سال ۱۹۷۷ از اتحاديه اروپا درخواست عضويت كرد و در سال ۱۹۸۶ در اين اتحاديه پذيرفته شد. اسپانيا در سال ۱۹۵۸ به صندوق بين المللي پول، در سال ۱۹۵۹ به سازمان همكاري اقتصادي براي توسعه و در سال ۱۹۶۳ به موافقت نامه عمومي تعرفه و تجارت پيوست. اين كشور در سال ۱۹۷۰ به صورت عضو ناظر در جامعه اقتصادي اروپا پذيرفته شد. در سال ۱۹۷۷ از اتحاديه اروپا درخواست عضويت كرد و در سال ۱۹۸۶ در اين اتحاديه پذيرفته شد.
واحد پول اسپانيا
واحد پول قبلي اسپانيا، پستا (pesta=pta) بود؛ ولي مانند اغلب كشورهاي اروپايي، از سال ۲۰۰۲، يورو(Euro) واحد پول اين كشور شده است . نرخ برابري يورو در برابر دلار و ريال ايران، بسيار متغير بوده است. در اواسط سال ۲۰۰۸، ارزش هر يورو، حدودا معادل ۱۴۵۰۰ ريال بود.
صادرات و واردات اسپانيا
واردات اسپانيا در سال ۲۰۰۷، حدود ۳۵۹ ميليارد دلار(رتبه دوازدهم جهان) و صادرات آن، حدود ۲۴۸ ميليارد دلار (رتبه شانزدهم جهان) بوده است: واردات اصلي، شامل: تجهيزات حمل و نقل، سوخت، مواد شيميايي، ماشين آلات، محصولات غذايي، فلزات، ابزارآلات دقيق، فرآورده هاي فلزي و الياف هستند. صادرات اصلي، شامل: دستگاههاي موتوري، ماشين آلات، فلزات اصلي، محصولات غذايي، مواد شيميايي، الياف و توليدات معدني است. گرچه انزوا و عدم تحرك تاريخي اسپانيا، سالها توسعه صنايع اين كشور را به تأخير انداخته؛ ولي نرخ رشد صنايع اين كشور، از اواسط دهه ۱۹۵۰ جزو بالاترين ميزانهاي نرخ رشد در جهان بوده است و در حال حاضر، اسپانيا نهمين اقتصاد بزرگ جهان را دارد. برخي صنايع كوچك در اسپانيا سابقه طولاني دارند و دولت از آنها حمايت مي كند. مراكز سنتي صنايع سبك، عبارتند از:شهر مانيسز (Manises) در استان والنسيا (مركز كارهاي سراميكي)، شهر خاتيوا (Jativa) در ايالت والنسيا (مركز توليد كاغذ از زمان سلطه اعراب)، شهرهاي بخار (Bejer)، سگويا(Segovia)، سوريا (Soria) و بورگوس (Burgos) (مراكز سنتي توليد پشم) و صنايع نساجي (در مناطق اطراف بارسلونا). ديگر صنايع سبك، عبارتند از: اقسام كالاهاي نساجي، پوشاك و كفش، صنايع غذايي و توليد مشروبات الكلي، صنايع شيميايي، عمدتاً به توليد كودهاي شيميايي نيتروژنه محدود است. در سال هاي اخير، سرمايه گذاري عمده اي براي توسعه صنايع متكي بر تكنولوژي پيشرفته شده است. صتايع سنگين، عمدتا در شمال متمركزند و كارخانه هاي ذوب فلز در مناطق سانتاندر (Santander) در سال ۲۰۰۵، اسپانيا با توليد ۱۷/۸ ميليون تن فولاد، رتبه چهاردهم جهان را داشته است. شهر بيلبائو از قديم، مركز توليد فولاد بوده است. شهر مادريد، علاوه بر داشتن مجموعه اي از صنايع سبك، در زمينه مهندسي و صنايع فلزات نيز فعال است. صنعت خودروسازي اسپانيا با توليد دو ميليون و دويست و هفتاد و هفت هزار خودرو در سال ۲۰۰۶، در رده هفتم دنيا قرار گرفته و نيز در مرتبه سوم اروپا بعد از آلمان و فرانسه. معروفترين كارخانه خودروسازي اسپانياسئات (SEAT) است كه در سال ۱۹۵۰ با كمك كمپاني فيات (Fiat) ايتاليا تأسيس شد و در سال ۱۹۹۰ كمپاني فولكسواگن (Volkswagen) آلمان، تمام سهام آن را خريد و اكنون سئات، يكي از شركتهاي زير مجموعه فولكس واگن است. بسياري از شركتهاي بزرگ اتومبيل سازي جهان، از قبيل رنو، اپل، فورد، سيتروئن، پژو، مرسدس بنز، نيسان و سوزوكي، شعباتي در اسپانيا دارند. كمپاني اير باس (Airbus) بزرگترين توليدكننده هواپيماهاي مسافربري جهان است و اسپانيا به همراه آلمان، فرانسه و انگلستان، چهار كشوري هستند كه شعباتي از كارخانه در آنها واقع است. كمپاني ايرباس در سال ۲۰۰۶ با توليد ۴۳۴ هواپيما از شركت بوئينگ آمريكا با توليد ۳۹۸ هواپيما پيشي گرفته است. ۱۴ كمپاني اسپانيا جزء ۵۰۰ كمپاني برتر دنيا هستند. بزرگترين كمپاني اسپانيايي بانك سانتاندر(Bonco Santander) در جايگاه بيست و هفتم دنيا واقع است و سالانه ۱۱۵/۷۵۰ ميليارد دلار ارزش بازار دارد. كمپاني نفتي راپسول واي.پي.اف. (Repsol -YPF) با سالانه ۳۸/۷۵ ميليارد دلار ارزش بازار، از ديگر كمپانيهاي معروف اسپانياست و در منطقه خليج فارس، از جمله ايران، فعال است.